بگوییم رنگ پیروزِ Pirouze
Turquoise ترکواز نادرست است
پیروچک بر گرفته از روچ روشن یا روژ-روز ، پی روز ، پیروز ، پیروزه، پیروزه ای ، فیروزه، فیروزه ای ( تُرکواز ) به فرانسه و انگلیسی Turquoise
در آغاز بنمایه نگاشته شده در ویکپدیا را با هم مرور می کنیم.
ترکواز (پیروزِ,فیروزه) نوعی معدنی است که از فسفات هیدراته مس و آلومینیوم تشکیل شده است ، ترکیب شیمیایی آن CuAl6 (PO4) 4 (OH) 8 · 4H2O است. نادر است و به دلیل کیفیت بالای آن ، ارزشمند است. این سنگ هزاران سال به عنوان یک گوهر و سنگ زینتی و همچنین در مصر ، ایران ، چین ، مزوآمریکا ، آمریکای شمالی ، اروپا ارزش گذاری شده است. این گوهر علیرغم رنگ منحصر به فرد خود ، مانند بسیاری از گوهرهای مات ، به دلیل معرفی درمان ها و تقلیدهای طبیعی (فرآوری شده) و مصنوعی به بازار کاهش یافته است. هنوز هم استفاده معمولی آن ، رنگ فیروزه ای است.
تاریخچه :
کلمه ترکواز که در انگلیسی نیز استفاده می شود ، از زبان فرانسه آمده است. در آغاز قرن سیزدهم ، کلمات turkeise یا turkoyse در زبان فرانسه ظاهر شد. در آغاز قرن پانزدهم ، این عبارت تبدیل به سنگ ترکی یا سنگ ترکیه ای شد. این نام از یک سوء تفاهم ناشی شده است: فیروزه از معادن استان تاریخی خراسان ، در ایران، منطقه ای که امروزه در ایران واقع شده است آمده است ، اما از ترکیه عبور کرده است .
این عبارت همچنین به رنگ ترکواز «پیروزِ، فیروزه ای» اشاره دارد.
پژوهش نگارنده؛
در فرشت فرهنگ ایران کهن همانگونه که در اندیشه، هنر و فرهنگ جهان ایرانیان نخستین مردمان بنیانگذار تمدن جهان شناخته می شوند یا همان گهواره تمدن بشری تا آنجا که جمجمه نخستین انسان به نام انسان دارای هوش ، باهوش ( جالب که دارای هوش همان داریوش است)
از ۵۰ هزار سال پیش در فلات ایران و ایران مرکزی (لرستان کنونی ) یافت شده است
ایرانیان از دیرباز رنگ سبزآبی را نماد شادی، فراوانی، پیروزی میدانستند این رنگ که نخستین بار در ایران مورد استفاده هنری، نظامی و دینی قرار گرفت از سنگ پیروزِ پیروچک گرفته شده که زیباترین و مرغوبترین آن در نیشابور ایران وجود دارد و سپس به مراتب پس از ایران درهندوستان و نیز اندکی در مصر و آمریکا یافت می شود
پس از کشف این سنگ با رنگی به این شکوه ایرانیان بر آن شدند تا در همه زمینه ها از آن استفاده کنند که منجر به ساخت رنگ و نیز لعاب در سفالینه ها ، آجر های سفالی و کاشی ها شد که می‌توان آثار هنری بی شماری را با این رنگ در درازای تاریخ هنر ایران یافت از گنبد آتشکده ها گرفته تا دیوارهای کاخها و زیورآلات بانوان که خود الهام بخش دیگر فرهنگها و مذهبها شد…
پس از تهاجم و حمله عربهای تازی همچون همه دیگر بنیادهای فرهنگی، هنری و دانشی که از ایرانیان گرفته و ربوده شد آنها از همان شیوه معماری زرتشتی برای مساجد خود سود بردند و این رنگ را نیز به نام مذهب خود تصاحب کردند در ادامه غارت ایران زمین در سده سیزدهم مسیحی با قدرت گرفتن ترک‌ها و پس از آن شکل گیری دولت‌های ترک در بخش‌های غربی ایران که اکنون سرزمینهای ترک ها شده بود و نیز بعدها در دولت عثمانی خرید این سنگ از ایرانیان و فروش آن به اروپاییان سبب آن شد تا نامی نادرست برای آن انتخاب شود و از این پس اروپاییان چون از ترک‌ها این سنگ و رنگ و لعابها را خریداری می کردند به آن ترکواز گفتند ورنه ترک‌ها در پیشینه و ساخت این رنگ در هیچ کجای تاریخ نقشی ندارند…
در پایان از شما خوانندگان این نوشته میخواهم تا این رنگ را دباره به دامان فرهنگ ایران زمین بازگردانید و هر کجا شایسته دانستید از نام رنگ پیروزِ Pirouze پشتیبانی کنید!
با سپاس و درود
پاینده ایران
Credit to:
Shohré Vakili
All reactions:
Homayoun Khalili and 213 others