در ماه می سال ۲۰۱۷، سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) در راهنمای جدیدی که برای پرسنل شاغل در بخش سلامت و درمان منتشر کرد، به ایشان توصیه نمود که روشهای غیر دارویی کنترل درد در بیماران دارای درد (به خصوص درد مزمن) را بیاموزند. از جمله روشهای توصیه شده طب سوزنی (Acupuncture) بود. از سوی دیگر به نظر می رسد که طب سوزنی زیاد در جامعه ایرانی شناخته شده نیست. بر این اساس بر آن شدیم که خوانندگان مجله را با الفبای این روش آشنا نماییم. کلیات این مقاله از مقاله ای از دانشگاه ایالتی کالیفرنیا سن دیگو (UC San Diego) اقتباس گردیده است.
طب سوزنی چیست؟
طب سوزنی یک روش درمانی قدیمی با قدمتی سه هزار ساله برگرفته شده از طب سنتی چینی می باشد. در این روش، سوزن های نسبتا بلند و نازکی در نقاط مختلفی از پوست بدن فرد قرار داده می شوند تا نقاط مزبور را تحریک نمایند. این نقاط که به acupoint معروفند، نقاطی خاص می باشند و تحریک هر کدام می تواند تاثیرات متفاوتی را ایجاد نماید.
فلسفه درمان بر اساس طب سوزنی چیست؟ فلسفه باستانی چینی دو نیروی متضاد به نامهای Yang و Yan را در کنترل جهان و بدن انسان موثر می داند. طب سنتی چینی هم به تبعیت از این فلسفه معتقد است که سلامت انسان زمانی حاصل می گردد که این دو نیرو با هم در تعادل باشند. یکی از شرایط برقراری این تعادل این است که انرژی در بدن از طریق مسیرهای خاص خود به راحتی جریان یابد تا دو نیروی فوق در تعادل باقی بمانند. به بیان دیگر اگر عواملی مسیرهای طبیعی جریان انرژی در بدن را سد نمایند، تعادل این دو نیرو به هم خورده و فرد بیمار می گردد. در درمان به روش طب سوزنی، فرد درمانگر با قرار دادن سوزن در نقاط خاص (acupoints) مسیرهای بسته شده را باز می نماید و به انرژی اجازه می دهد که دوباره به صورت طبیعی جریان یابد.
درمان چگونه صورت می گیرد؟
در ابتدا متخصص طب سوزنی یک شرح حال در مورد وضعیت عمومی سلامت و مشکلات جسمی از بیمار می گیرد. سپس معاینه ای که بیشتر بر اساس نبض بیمار و شکل و رنگ زبان بیمار می باشد به همراه برخی معاینات دیگر انجام می گردد. این ارزیابی برای پیدا کردن درمان مناسب برای هر بیمار می باشد. سپس بیمار روی تخت دراز می کشد و سوزن های استریل و یکبارمصرف در نقاطی که متخصص صلاح می داند، به مدت پنج تا سی دقیقه قرار داده می شوند. در بسیاری از موارد متخصص طب سوزنی درمان های مکمل دیگری را هم اضافه می کند. مهم ترین درمان های مکمل شامل ماساژ با دست، به کار بردن حرارت و گرم کردن سوزنها، بادکش کردن و به کار بردن داروها و یا پمادهای گیاهی به همراه استفاده از سوزنها می باشند. تعداد جلسات و فاصله بین آنها در افراد مختلف متفاوت می باشد، ولی معمولا هفته ای یک تا دو بار و برای چند ماه توصیه می گردد.
طب سوزنی بر کدام بیماریها بیشتر موثر است؟
اگرچه تحقیقات کلینیکی برای اثبات اثربخشی طب سوزنی همچنان ادامه دارد، شاید بتوان مهم ترین اثرات طب سوزنی را در درمان یا تخفیف مشکلات زیر خلاصه نمود:
درد مزمن کمر به خصوص درد پایین کمر (Low-Back Pain) و درد سیاتیک
درد مزمن گردن
دردهای مفصلی و درد زانو
درمان سردرد به خصوص دو نوع شایع migraine و tension
تحقیقات برای اثبات اثربخشی طب سوزنی در مورد سایر بیماری ها در جریان است، زیرا متخصصین طب سوزنی معتقدند که طب سوزنی در درمان بسیاری از بیماریها موثر است.
در صورت تمایل به انجام طب سوزنی چه مواردی را باید رعایت نمود؟
اگر طب سوزنی توسط متخصص آموزش دیده این رشته که از تجربه کافی برخوردار می باشد، انجام پذیرد، روشی نسبتا بی خطر می باشد. از این رو توصیه می گردد که تنها به متخصصین طب سوزنی که لیسانس طبابت در ایالت (Acupuncturist licensure) را دارند، مراجعه نمایید.
برای پرهیز از عفونت و یا انتقال بیماریها از استریل بودن سوزنها و یکبارمصرف بودن آنها اطمینان حاصل نمایید.
برای پرهیز از خطر ورود سوزنها به داخل ارگانها مانند ریه، کبد و طحال بهتر است که از درمان در این مناطق اجتناب گردد.
منبع:
http://cim.ucsd.edu/clinical-care/acupuncture.shtml
https://nccih.nih.gov/health/acupuncture/introduction
https://www.fda.gov/downloads/Drugs/NewsEvents/UCM557071.pdf