
بانوان پیشگام و رهگشای ایران
یلنا آودیسیان
یلنا آودیسیان (به ارمنی: Ելենա Աւետիսիյան) با نام هنری مادام یلنا (زاده 1910 – درگذشته 2000) رقصندهٔ باله و یکی از بنیانگذاران «هنر باله در ایران» بود. هنر باله در ایران در دهه 1920 میلادی توسط « سرکیس جانبازیان » ، « مادام کرنلی » و « مادام یلنا آودیسیان » شکل گرفت. این سه مهاجر ، نقش تعیین کنندهای در معرفی هنر باله به جامعه فرهنگی و هنری ایران داشتند و ایجاد مراکز آموزشی رقص باله در شهرهای بزرگ ایران مانند تبریز و تهران، نتیجه تلاش های این سه هنرمند از هممیهنان ارامنه بود. یلنا آودیسیان در سال 1910 میلادی (1288 خورشیدی) در استانبول متولد شد. در سال 1915 م (1294 خ) در پی نسلکشی ارمنیها توسط دولت عثمانی با خانوادهٔ خویش به بلغارستان مهاجرت کرد.
وی سپس برای روسیه نقل مکان نمود و در «هنرستان بالهٔ اودسا» ODESA به تحصیل پرداخت و سپس روانهٔ ارمنستان گردید. پس از ازدواج در ارمنستان به تبریز مهاجرت نمود و در سال 1962 م (1341 خ) در تهران اقامت گزید.
یلنا آودیسیان در تبریز و تهران به تشکیل گروههای تئاتری و رقص باله، طراحی و اجرای باله براساس داستانهای ایرانی و تدریس باله پرداخت. مادام یلنا، طی دوران فعالیت هنری خود، جوایز فراوانی کسب کرد و شهرت بسیاری به دست آورد به گونهای که افتخار بسیاری از هنرمندان و آموزگاران باله این بود که از شاگردان مادام یلنا بودهاند.
وی در سال 2000 میلادی (1379 خورشیدی) در لس آنجلس بدرود حیات گفت. از او دو دختر با نامهای لائورا و ژولیت برجای مانده که راه وی را ادامه میدهند.
وی منشأ خدمات ارزندهای در عرصهٔ هنری گشت. از میان آثار وی میتوان به «گل شیراز»، «مرگ عقاب»، «فوارههای میدان فردوسی» و … اشاره کرد.